Ėshtė autori qė u lind nė kėtė shpat mali me
gurė tė vjetėr e lisa tė lartė. Ėshtė optimizmi i tij dhe
Shipkovica ku kemi shkelur ēdo pėllėmbė, ku Shkumbini i rrėmbyeshėm
shkon duke u derdhur, duke rėnuar lisa e gurė mijėvjeēarė. Poetit i
kujtohen ditėt e verės dhe djerrsa e derdhur nė Rrethreka e nė Plemica, nė
Radence e Stanabara, tė Ara e Ukės dhe Rasa e Markut. Ėshtė autori qė
qysh para dhjetė vitesh ėndėrronte pėr tu ndėrlidhur me lėvizjet
Demokristiane Shqiptare, pėr tia bėrė botės tė ditur faktin se
kemi qenė denbabaden tė kėtij vendi, para ardhjes sė pushtuesve qė u
ngulitėn kėtu, pėr tė na persekutuar
Ejup Ajdini, sipas zotit
Abdylazis Islami, i takon thellė
fshatit tė eruditit Rexhep Voka, i cili la pas vetes njė trashėgimi tė
ndritur kulturore, si dhe tė Sadudin Gjurės, njeriut tė pa fat, i cili vdiq
i martirizuar, duke lėnė la pas vetes, njė varg krijimesh letrare qė iu
sekuestruan nga pushteti, apo i humbėn duke vajtur dorė mė dorė, tė shokėve
e miqve, qė ua kishte dhėnė pėr tia ruajtur.
U lind nė vitin 1954, nė
gjirin e njė fshati qė ka depėrtuar si njė oronim simpatik, nė kujtesėn
e shqiptarizmit. Pas shkollimit fillestar nė Puēalen, dhe atij tė mesmit nė
Tetovė, ka studjuar Gjuhėn dhe Letėrsinė Shqipe, pranė Universitetit tė
Kosovės nė Prishtinė, ndėrsa nė Tiranė, ka mbrojtur njė tezė doktorate
mbi shkrimtarėt e persekutuar shqiptarė me prejardhje nga Maqedonia.
Aktualisht ėshtė zėvendėsdrejtor i Qendrės sė Mesme Shkollore nė Tetovė.
Eseistika shqipe konstaton se ka filluar
tė merret me poezi, si nga dėshira pėr ta vazhduar trashėgiminė kulturore
tė paraprijėsve, poashtu edhe nga dashuria ndaj sė bukurės, ndaj poezisė.
Mbase kjo e fundit ėshtė ajo magji qė mė sė shumti i rrėmben zemrat e
njerėzve me prirje e me veēanti ndjenjash, e njerėzve qė e ndjejnė nė
thellėsi tė zemrės, atmosferėn
e poezisė.
Nė thelb, poezia e kėtij krijuesi ėshtė rurale, apo
fshatarake. Ja, kemi para vetes vėllimin e parė tė tij, Dritėzat
nė natė, qė ia botoi para disa vitesh, Shtėpia Botuese Naim
Frashėri nė Tiranė. Ka botuar nė ndėrkohė, edhe njė turmė librash
tjera, ndėr tė cilat shquhet monografi mbi Sadudin Gjurėn, teza e doktoratės,
vėllimi poetik Tempulli i mėkateve.
Po i rikthehemi vėllimit tė parė. Vlerėsimet e zotit Islami pėr kėtė
bashkėfshatar, i pėrshkon ndjenja e sinqeritetit: Nė
ciklin e parė, Kujtim i largėt, pėrshkruhen rekuizitat e vatrės sė varfėr
tė njė katundi malor nė Sharrin plak. Pėrsshkruhet puna, pėrpjekjet, por
edhe tingujt erotikė nuk mungojnė. Kėshtu, me pak pėrpjekje ėshtė pėrfshirė
atmosfera e fshatit me tėrė ato qė e rrethojnė, duke pasqyruar jetėn nė
striptizė. Nė ciklin Udhėtar shekujsh, ka pėrfshirė vjersha, tė cilat
ose i pėrkushtohen dikujt qė e meriton pėr shumė ēėshtje tė rėndėsishme
tė historisė sė qėnies sonė, si vazhdė kohore, ose i kushtohen shenjės
sonė, fjalės sonė, ėndrrės sonė, ardhmėrisė sonė. Poeti, nė kėtė
cikėl, na del sadokudo mė i angazhuar.
Nė disa vjersha (Koka e sėmurė,
Demagogėt, Liri rrenash, Lugati i kuq, Thika e katilit), autori e
fshikullon primitivizmin e dallaverexhinjve tė partisė, tė atyre qė e bėnin
mizėn buallicė, duke kėrkuar armiq edhe atje ku skishte. I vė nė thumb
tė kritikės lolet e Ballkanit, smirėzinjtė, fantazmat e kuqe tė
komunizmit, ata qė na ndiqnin, pėrgjonin e pėrgojonin, duke na e sharė
madje edhe Nanėn, vetėm e vetėm pse e dėgjonim Tiranėn. Sipas dhėndėrrit
tė familjes sė Rafi Muratit, petin e tėrheqin
do vese tė njerėzve qė kanė devijuar njerėzoren. Ėshtė pėrshkruar shėmtia
shpirtėrore qė e ka pėrshkruar mbarė shoqėrinė, nė njė kohė tė
caktuar e tė zhigosur pėr prapshtitė dhe dehumanizmin e saj. Ajo kohė e ka
heroin e vet, martirin e vet, por edhe antiheroin, hipkoritin ose xhelatin.
Nė ciklin Udhėtarė
shekujsh, pėrshkruhen rrugėt e botės, yjet e vetmuar nė errėsirė,
fjalėt e shpejta si era, udhėtarėt e shekujve me zemėr zeniti nė kokė,
vdekja e dyfishtė e Migjenit, varret e dėshmorėve, shkrepat shqiptare, etj.
Po e japim me kėtė rast, njėrėn prej tyre, mė tė qėlluarėn pėr
admiratorėt e Shipkovicės nė diasporė:
KEPI I SHQIPES
Mbi fshat
Qėndron krenar Kepi i
Shqipes
Me lisa Sharri rrethuar,
Me myshk mijėvjeēar pėshtjellur.
Me pjesėt e tij tė
ndara,
Arkitektėt bėjnė
analiza
Dhe ndėrtojnė shtėpi tė
bukura.
Shqiponjat sipėr tij
Hedhin vallen e
pėrjetshme,
Duke vigjėluar si
gjithmonė
Mbi foletė e
tyre.
Nė kėtė pėrmbledhje,
thot Jorgo Bllaci, mė ka bėrė pėrshtypje
veēanėrisht sinqeriteti dhe pėrzemėrsia me tė cilėn miku im poet, shpreh
mendimet dhe ndjenjat e veta. Me kėtė libėr ai sjell diēka tė re e tė
bukur nė poezinė tonė mbarėkombėtare, duke shpresuar se nė tė ardhmen e
tij, do tė na japė krijime ende mė tė pjekura. Ja pra kush ėshtė
autori qė meriton respektin dhe konsideratat tona.
Ėshtė
autori, qė u lind nė kėtė shpat mali me gurė tė vjetėr e lisa tė lartė.
Ėshtė optimizmi i tij dhe Shipkovica ku kemi shkelur ēdo pėllėmbė, ku
Shkumbini rrėmbyeshėm shkon duke rrjedhur, duke rėnuar lisa e gurė mijėvjeēarė.
Ėshtė Ballkani me tėrmetet qė shpesh malet kanė trandur, dhe Sharrin e
bukur, tė lartė e tė lashtė. Poeti nuk mund tė rrijė pa i pėrshkruar
hijeshitė e kėtij katundi tė vjetėr e tė ri, tė cilin e konsideron si ēerdhe
trimėrie, djep i nderit dhe besnikėrisė. Autori nuk pėrton tė vijė nga
qyteti nė fshat, pėr tė pajtuar babė e bir, dy shqiptarė tė azdisur qė
i kish lazdėruar papunėsia dhe parazitizmi. Ėshtė vėllau i Qemalit dhe i
biri i Qerimit qė si harron kėngėt e trimėrisė dhe netėt e pambarimta
tė dimrit mes malesh. Kushdo qė deshifron shpirtin e tij poetik, e deshifron
Shipkovicėn kreshnike qė ia kallte datėn pushtuesit turk, kur kjo ishte
katolike, dhe pushtuesit sllav, kur na u bė demokratike.
Poetit i kujtohen ditėt
e verės dhe djerrsa e derdhur nė Rrethreka e nė Plemica, nė Radence e
Stanabara, tė Ara e Ukės dhe te Rasa e Markut. Ėshtė autori qė qysh para
dhjetė vitesh ėndėrronte pėr tu ndėrlidhur me lėvizjet Demokristiane Shqiptare, pėr tia bėrė botės tė ditur
se kemi qenė den-baba-den tė kėtij
vendi, para ardhjes sė pushtuesve qė u ngulitėn kėtu, pėr tė na
persekutuar, njėri duke na i sakatuar emrat ilirė, duke ua mveshur nėnave
tona leckat e lindjes, ndėrsa tjetri duke na e sllavizuar toponominė ilire,
duke na i granatuar fshatrat, duke na e ndaluar madje edhe tė drejtėn, qė fėmijėt
tanė, ti pagėzojmė me do emra qė u kanė hije.
Bisedat e malėsorėve
sipas tij, nuk sosen kurrė, dhe as frymėzimet e poetit qė smund tė rrijė
pa e pėrmendur nė ēdo poezi: O fshati
im i lashtė, fshati im i ri! . Tė kėtillė e kemi edhe Iljaz Osmanin,
Ismail Iljazin, Jetmir Vokėn, Zeqir Kadriun, Adem Abdullahun, Mediar lekėn,
Ibrahim Gurin, pa e harruar Ejup Ajdinin, qė nė rininė e tij tė freskėt,
ėndėrronte pėr tė kuvendur me njėrin nga bashkėluftėtarėt e Xhelal
Gjurės, qė sillte pėr shqiptarėt e Shipkovicės, Flamurin
Shqiptar nga Kosova, Shqipėrinė e
Re nga Bukureshti, Zėrin e Shqipėrisė
nga Tirana, dhe frymėzimet e atdhedashurisė
nga Parajsa.

|