Nė pranverėn tani tė largėt tė vitit 1913, pa u mbushur as gjashtė muaj nga
dita historike e shpalljes sė pavarėsisė sė Shqipėrisė nė Vlorė, nė Tristė
sėrish u mblodh ajka politike dhe intelektuale shqiptare nė njė kongres tjetėr
gjithėshqiptar dhe qė po ashtu i kushtohej shtetit dhe tė ardhmes sė
Shqipėrisė.Shqiptarė, emrat e tė cilėve kishin domethėnie pėr kohėn dhe mė
vonė, u mblodhen nė kėtė qytet jashtė kufijve etnikė kombėtarė pėr tė rrahur
tema kombėtare, nuk ėshtė sqaruar pėrfundimisht nga historianėt nėse kishte
pravijė tjetėr, por qė kanė vėnė nė dyshim qėllimin e pastėr tė atij kuvendi,
pavarėsisht nga pjesėmarrja e personaliteteve mė tė shquara
kombėtare, roli pozitiv i tė cilėve pėr ndėrtimin e shtetit shqiptar nuk
mund tė kontestohet.
Ky kuvend, qė nga pjesėmarrėsit e tij u quajt Kongres Shqyptaar i Trieshtės,
ndonėse nga studiuesit pėrmendet kalimthi, duket se padrejtėsisht ka mbetur
nė margjina tė historisė, nė mos tjetėr pėr tendencat e shfaqura nė tė.
Zėri e boton nė tėrėsi procesverbalin e kėtij Kongresi, qoftė pėr tė
pėrmbushur kėrsherinė e historianėve apo edhe tė lexuesve, ėpor edhe pėr hir
tė kontestit historik dhe tė mesazheve qė dalin prej tij.Tekstin e
procesverbalit e botojmė sipas origjinalit, pa kurrfarė
ndėrhyrjesh gjuhėsore. Pėr arsye teknike kemi hequr vetėm thekset mbi tingujt,
kurse fusnotat i kemi futur nė kllapa nė vendet pėrkatėse. Vetėm pajisja
grafike titujt, nėntitujt, mestitujt dhe nėnvizimet janė tė redaksisė.
Diftime e Vrime
Kongres Shqyptaar tTrieshtės
1-4 marcit 1913
Programi
1.Te kėrkohet mbas drejtėsiės nji Shqypėnie e Madhe (shkoqitje), e cila tė
jetė e zoja me jetue politikisht e ekonomisht.
2.Mbasi Vlleht qė janė nė rreth tShqypėniės e kanė ēfaqun dishirin e tyne tė
jetojnė ne shtet tonė te lirė, kėshtu edhe na, tuj i pėlqye me zemėr, i
pėrshnnetojmė, vėllazėnisht, si edhe tė gjitha ato kombe qė duėn tė rrnojnė nė
Shqypėniė tė Re.
3.Tuj e ditun qi Fuqiėt e Medha e kanė njoftun si themel formimin e nji
Shqypėnies sė lirė edhe qeveria e jonė asht diftue zyrtarisht e pa anshėme nė
ket luftė, na nė ėmėn tė dretėsiės kėrkojmė qė tė pushohet lufta e tė hiqen
rrethimet.
4.Tė flitet mi tė gjitha mėnyrat e pėrgjithshėme tė qeverimit.
Kongresi Shqypėtaar i Trieshtės
1-4 marcit 1913
E ndeiuua pregatitet e 28 tshkurtit
Nė nji salon tHotel-it de la Ville i mushun prej gjindėsh rreth oreve njizet
u mbaitė nji e ndeiun pregatitiet nėn kryeparii tZotit Stef Curani,
shkodranė, kryetari i komitatit themeluėsi tkongresit.Tė mbledhunit qi
perfaqėsoine te gjitha pjesėt e Shqypėriis e janė muhametan, katolik,
orthodoks e mendimtarė te liir zbluėne me shoqishoinė nji dashurii
vudhazniiet. Kėtu jan tpermbledhun nierz nga te gjith rendet e jetimit saa
nuk kaa tdaam tregtari ma i bugati fnej puntorit as dietari fnej fshatarit
ndo nji nga te cillėt veshė petkun e kombit shqypėtaor.
Fletėtartė jane te laguėme pse mbledhia asht e kufisuėme veē per konhresist.
Curani xuu biseden e tuėi tfaqė gjindien e pergjakėshme te Shqyperiis vuni si
nye maa te parė hashkeriin e kongresisteve si nji tperkrahun tveprimeve
tmira e tė rriedhies tdobishme te Kongresit. Ftoi kėshtu Faik Konicen me
ngiatė fialen i cilli vertetoi mendimet e Curanit e tuėi baa me prii interesat
e larta te Atdhent, shka si tshoshitunit kthiedhisht tuei u mbaitė nder
rregulla tmbledhieve publike do tvietlen me i diftne botės gjytetėnore se
populli shqyptaar asht i gatuėm e i piekimi per jetė politike.
Muėr fialen, fletėtari, Dervish Hima, i cilli me fial tė flakta pershndeti
Qeverriin e Pertashme te vlonėo e tha: Na nuk njofim tjetėr Qeverii posė
asaiė tė ēpallme prej Ismail Qemailit e mbosi keem marrė vesht se Gasper
Iakova Merturi (i cilli kie prift) me ndo i shoq tjetėr kaa permbaaa uji
Shtim tQeveriis Pertashme per Shqyperii tVrit, na jemi tshternguem me
protestua me fuqii tvėrtetė, per me mprue ngatresat, e me pritė qi tėKuitohet
se vepra e mshehtė e tre a kater atdhetarev tgenjeshtėr e vetėdashėsa
intereset asht veprimi i shqypetarvet tvertetė. Fialet e uratorit janė
tprituna fort mirė, sidomos kuėr u mbaitė ni trufen qi supdergjoishin kėto
ndierz ntrathtii te Besės popullit.
Leonida Losi njiti edhe ai protestat e veta.
Faik Konitza me rrugė e me pelqim te gjithve tha se nji protestė aso doret do
ti shtote randesii nji punės qi si e maar do tishte e thyėme, prej gjith
cillit e e vuėme nloiė.
Iakė Koēi diftoi disirin qi, tuėi u baaa Kongresi ne gjii te nji gjytetit ku
flitet giuka italiane, ti u siellte nji tpershndetun nket giuhė gjytetasve
trieshtes, gjytetas per te cillet Kombi Shqypėtaar asht i lidhun me saaa
mendyra dashuriiet per mare dhanie thershme.
Kongresist tgjith marė e pelqyėne mendimin e Koēit veē Curani diftoi si
ishte maa mee urtii ti u dergote nji tpershndetun Franc-Iozefit, perendorit
Austro-Ungariis, i cilli asht nproitori maa i madhi e mao buiari i Kombit
Shqypetaar.
Kio pikė viefti me pertrii nnji mendyrė idhnimin e disave, tcillėt thaane si
aty do tishem te gjith tfaa-anėshem
e per mos me e ēue giatė muėr fialen
Prof.Irianni Oracio, i ardhun prej Ameriket me marrė piesė nKongres, tui
thanė:Na jena mbledhe kėtu per mproitim tinteresaev Shqypėniis e tė gjitha
punėt tjera vinė mbas kesaiė. Prandei tui i u tielle rregullave qi lypme
perpara, ishte kenė mirė qi nmarrim te Kongresit, kuėr tkemi gjetė
nji fiill, tu perkuidesėshim pėr fytyra tnierziis.
Fialėt e holla tProf.Iriannit pertriine nji ttrokitun duėrsh tpergjithshem
e kėshtu e ndeiuna iu myll per me u ēill ne e nesre ndhetė tparadites.
Mst. Takimi i dytė
E ndeiuna e 1 marcit
Tmbledhunat mbahet nSalon Tina di Lorenco tpellatit Dreher i cilli prej
dhetė e gjysėsh asht i mushun me Kongresist.Mii tryės qi asht nfun tsalonit
duė me thanė mii ndeike e tryesa
tgazetėtarve ngrehen flamuret e Shqypėniis e tAustriis. Tgjith tēuem
nkamė trokisin duėrt paadaa e tuėi britė rrnofte i dergoinė tpershndetuna
Shqypes Skanderbeut qi lindi per srii. Gėzimi asht aqi madh saa shumve edhe
shkoinė lotėt. Ngrehet kėshtu nji prej shqimin Shqyperiin, paraqitė helmin qi
qitne keto ner nee tuėi i marrė shpiirtin fmiive ndiep.
Prej oreve 11 merr fialet nvend tKrietarit Stef Curani i cilli i rrethuėm
prej disave tkomitatit fillėtaar, i dėrgou tpershndetuna te gjithve e maron
me fallenderia tgjit thuėve qi kaan pasė miresiin me ardhė e gazetetarve.
Lypi mandei teseret (qi na i kėthyne nnaade) per me vertetue fuqiinat mylli
mledhiin qi do tu ēilte ntre e gjysė tmasditės per me emmue nji krietaar,
dy nenkryetarė e dy sekretarė. Kio punė na hani me bierrė tgjith masditen se
mbasi u fol qi do tepshin ree veē delegatėt u kenduėn ėmnat e kėtyne e
tjerve e u dha marimi qi gjith e cilli do muitėte me dhanė ree e me zgiedhė
mbas pelqimit.
Fazil Pasha Toptani
Fuat Be Toptani
Haki Be Qafzezi
Izet Be Ohri
Mazhar Be Toptani
Ndrek Kiēi
Nush Serreqi
Don Pjeetėr Tusha
Ahmet Gjyli
Kolec Deda
Ēinto Ēoba
Luvigj Kodheli
Mark Kakarriqi
Zef Shantoja
Filip Pema
Stefan Ashiku
Dervish hima
Zef Schiro
Frano Chinigo
Frano Muzaqi
Luvigj jakova
Terenzio Tocci
Frano G.Kastrioti
Epaminonda Ballamaēi
Marchese dAuletta
Kol Serreqi
Pjetėr Maurea
At Foti Ballamaēi
At Fan noli
Dr.Shunda
Zef Kurti
Pashko Muzhani
Nush Proka
Gasper Shkreli
Jak Koēi
Faik Be Konica
Dimitri Shadima
Moise Chinigo
Filip Kraja
Nikolla Ivanaj
Lek Kiri
Gjergj Shllaku
Gjek Shestani
Filip Matoja
Mark Shestani
Gjergj Zubēaj
Jak Mrkuci
Ferrara Gaetano
Ferrara Giovanni
Viasil Diamandi
Engell Todri
Jusuf Maliqi
Tossun halil
Zef kraja
Jaja Aga Jakova
Pjetėr Giadri
Ndoc Simoni
Dr.Kristo Batazo
Nyzhet Be Vrioni
Ferhat Be Draga
Pjetėr kakarriqi
A.Be gjilani
Ahmet Be Pizrendi
Islam Dibra
Albert Ghica
Doher Paēo
Ndrek Luka
Shaqir Mustafa
Mehmet Luli
Shan Koleka
Filip Bushati
Ndoc Dema
Hysen Draēini
Gjon Hila
Sotir Kolea
Tom Stamolla
Stefan Kaēulini
Jak Vukaj
Pal Gjergji
Zef Marshani
Cin Pema
Pjetėr Marashi
Kol Vukaj
Zef Gjergjaj
Ndoc Marashi
Orazio Iriani
Anselmo lorecchio
Bajram Doklani
Nicolla Paēo
Sokrat Shkreli
Hysen Rahmi
Qerim Be Begolli
Ibrahim Kabaski
Riza Voshtini
Abdullah Struga
Ali Shefqet Beu
Pul Mashi
Dimitri Ilo
Mihal Lehova
Filip Peciu
Hil Mosi
Spartaco Camarda
Aleksi Dreneva
Pjetėr Koxhamani
Spiro Arapi
Filip Gjeka
Thanas Kandili
Pandeli Evangjeli
Nikolla Candzu
Vasil Dogani
Filip Zadrima
Stef Curani
Loro Ashiku
Hamdi Be Ohri
Idriz Banushi
Nush Paruca
Dimitri Mola
Pashko Spathari
Hysen Avni
Lonida Losi
Mbasi u kėnduene listat me emna, u daane letrat per me votue. U zgudhė
kryetaar Hil Mosi, nenkrietaar Faik Konica e Dervish Hima, segretaar Fasil
Toptani e Pandeli Evangjeli.
Hil Mosi, i smuerė, tuej u falė nderės per besė qi kau kongresistat ni tė, ja
lėshon kimen Fajk Konicės, qi merr kryetariiu.Fajk Konica i sjell nji
pershėndetie Austriis e Italiis, qi janė tuej dhanė ndiim ēashtjes shqypėtare,
e difton dishirin ti dergohen telegrama kontit
Borchtold, markesit Di San Giuliano, rezit e sundim taarit tTrieshtės.
Ky mendim pelqehet prejė tgjithve
Telegramat u rralne me kėto fjalė.
Shqypėtaart mledhun nKongres nTriesht, qi perfaqėsojnė tgjith viset e
Shqypėniis, si edhe tgjita kolonjet shqypėtare tTurkis, kamdaa zbashkut me i
dergue Z.A. urimet e veta e me i diftue miradiin per interesė Z.Y. asht tuej
diftue me punė per dhee ttyne.
Rumenėt nket mbledhje bashkohen per kėto urime. President i Kongresit Fajk
Konica.
Si maruene brohorime t Fajk Konica thotė me ėmnue kreitar nderet prencin
Gjon Kastrjotin Skanderbeg, markesi i Aulettes, e nsalon e pelqejnė fjalen e
tij menji trokitje tgjatė duersh.
Markesi Gjon Kastrjoti falet nderės pik sparit per nderim tposaēėm qi i ban
kongresi, pershndedė Fuqiit qi diftojnė migėsii per Shqypėnii e tuej shpresue
mirė per flamuer tShqypėtariis, qi po del ndrit mbas saa vjet sgjedhet e
myllė biseden tuej britė Pandoftė Shqypenija e tgjith kongresistat i
bashkohen.
Fajk Konica perkthen ngjuhė shqype tfolunit e krejtarit nderės qi e bani
ngjuhė frėngishte, e dėrgon nji pershndedė qeveriis tPertashme tVlorės tuej
protestue kundra asnuiqve tdhees shqypėtare e per barbarizem ttyne, e i nep
fjalem kontit Taafe.
-Pse gjindem vetė kėtu thotė ngjuhė gjermanishte konti Taafe.- Asht
dashtėnjja per juu qi mkaa prue kėtu e per me ju diftue simpatiim teme e
tmiqve tVienės per juu. Na nemceliit kurr se kemi harrue se a shejte
ēashtja shqypėtare e kurr sju kemi lshue nder psime tua, e si ju edhe na dona
nji Shqypėnii tfoort e tmade.
Tfolunit e kontit taafe, qi perkthehet ngjuhė shqype, kje fort i pelēyem e
percjellė me trokitj e duersh.
Mandej nisė me folė prof.Zef Skiro. Thotė: unė nuk jam i zoti i fjalės seme
nket ēast, unė nuk dii me kalzue, o vėllazen, se shka asht tuej me ndii zemra.
Oratori qet rrėnė fialen e zezė qi shqypėtarėt jani barbar e ammiqet e
gjutetmimit tuej diftue lulzimin e kolonjeve tshqypėtaarve hapun ne tanė
boten, qet para nevojen per Itale e tfoort, qi tjenė prita e
thapunit sllavismit e, tuej u sjellė aliatve tBalcanit, thotė: Na nepni dhet
vjet kohė e keni me paa se kush janė shqypėtarėt.
Tmydh anit e ligjiratės tSkiro hit u pritė me shėnd tgjithmarshem.Prifti,
vllah Fot ballamaēi nji plak i math me mjeker tgjatė bien shndetet e
rumenve tMacedoniis e ndjesiinat e tyne per shqypėtaar.
I falet nderės themeluesave tKongresit qi i kan lanė me marrė pjesėm, e
difton se vllaznit e tii nji, gjakut e nji fejet donė me jetue ne mprojsim
flamorit shqypėtaar, pse veē nent shqypėtaar popull bujaar e fisnik ato
kan per tkėnė tliir. (Nji trokitie duersh me brime rrnoft Rumania!
percjell biseden).
Flet mandej baroni magjar Franz Nopeza e thotė se don me folė ngjuhė shqype
per at pak qi kaa zcanė tuej ndejė saa e saa dit nder Malcoor, e tuj diftue se
magjar e shqypėtaar janė kėnė dikuer aljat, don me paa nket sheje tmira per
tpastajmen.
Shton se nuk do ta lshojnė zemra nierin per kohė tkeqe, mbosi nji tdaam i
mirė nuk asht i largė.
Biseda e shkurtė e Baronit Nopeza asht e prit me rrnoftė Hungaria.Prenci
rumen Albert Gjika (preje fisit shqypėtaar), nmjes heshtimit tgjithmarshem,
thotė franēezisht:
Vllazen shqypėtaar! Janė katermdhet viet qi un jam tuej i diftue Europes se
ju jeni, e shkoj tuej i diftue e mjerimet tua e tuej lypė tdrejtat tua. Sot
ju keni simpatiin e tItales e tAustriis, por asht edhe nji lenii tjetėr qi
sdo tharrohet: asht Franca! E vertetė asht se kėjo lenii asht lidhė me Rus
per shum inteersa, por Franca, qi kaa nji historii aē tbukur, nuk mund ta
qesin nharresė shejtimin e ēashties shqypėtare. E test po ju diftoj nji tree
tgazmueshme: skaa shum, tesh pak javė, Ministori i Shtitresės qeveriis
Rumene. E.T.Take Jonesku, mbani me diit se per me i ndimue shqypėtarėt
nperparim. Rumenia kaa me hapė shkollė shqype nshqypėtarii.
Por une jam ushtaar e nuk e ndieku politiken as diplomaciin, e prandej po ju
tham: A doni ju shqypėtaar, nipat e vertetė tSkanderbegut tmadh, Shqypėnin e
madhe, me katėr vilajetet e tKosovės, tShkoders, tmonastirit e tJaninės?
Trrokim armėt! Vetė jam gaadi, si nji ushtaar cilido, me i sherbye Atdhees
tparve mii. Ja konferenca e Londonit na duhet nee, jo
diplomacija, por flamur, pushkė e fushekė!
Prenci Gjika, qi i thotė trii fjalėt e mrame ntamlen gjuhen shqype, ēon
peshė shum brohorime.Mandej kėndohen telegrame e letra tpanumes, tderguem
preje Shqypė tarve
nkater anė tbotės, per pelqim tKongresit.
Gjithecilli telegram a leter asht shkak brohorimit.Priten me nji shėnd tposaēem
nji telegram i Prenk Bib Dodės, prencit tMirditės, e nji tjetėr i zojave tBorgo-s
Erizzo.Shkruhen telegramet per Ministore Punve tJashtėme tAustriis e tItaliis
e qi e kena qitė fjalet.Kreitari difton se, mbas ēashties tditės, duhet
perpar ame sgiedhė nji komitat pleqsijet,e, per tkursyem kohet, paraqet me i
emnue ato qi kan pasė maa shum vota sod nade n tsgiedhe ntzyres tPresidencės.Mendimi
asht i
pelēyemun e kėshtu dalin pjestaar tkomitatit pleqesije zotniit: Stef Curani,
Mark Kakarigji, Orazio Irianni, At Fan Noli, Filip Kraja, don Pjetėr Tusha,
Zef Skiro, don Foti Ballamaēi.
Mledja asht shtyy per ne nesre nadje n10 asht 7 ora mbasdite.Ndersaa
kongresistat janė tuej lanė sallen, ndollė nji inēident, i vogel por fort
diftues, mnji bankė tshtypit.
Nji gazetaar shqypėtaar, e qi asht edhe kongresistė, i avitet korrispondentit
tCorriere della Sera tMilanit e i thotė:
Ti, mirė se kee ardhė, por gazeta e yte
jo sakt! Paa ta baa pa rrugė tyy,
unė nuk mund ti lypi kongresit qi Corriere della Sera tdalin jashta, per tpruemit
e sajė tpa dej, krejt tpadejė, kundra Shqypėtarve por ban se u nu e ēova
dishiriu tem nvend e ti tjeshė kėtu ceēanerisht.
Ti thoshe un kongresit se gazeta e yte kaa hjellė neper mjes korispondetave tRomės
e tMalit tzii tshaame e tshpifuna qi skan dalė as prejė goiet tPasiē it
kishe per tpaa i herė!
.
Gazetari italian, qi sund ta mohojnė tpruemit e mrapėsht tgazetės ilaneze,
e , mtietren anė, nuk mund ta dėnojnė, i shporret si tmundet tuej u falė
nderės per sajdii qi i bahet veēanerisht. E tuej ja marrė doren shoqishojt
myllet inēidenti i vogėl.
E 2-ta ditė.
Mbledhja hapet mbas 11.Kreitari kėndon emnat e atyne qi dje folne e pėvetė a
kaa lanė ndo i ėmen jashtė. Kerkush spergjegjė. Duket se ky asth verbali i
11 ditė, e pse i shkurtė nuk enthusiasmon kėnd.
Por kongresistat janė teletrixuem prejė kėndimit tketii telegramit dergue
prejė E.T.Markezit Di San giuliano: Faik Konica kreitor i Kongresit
Shqypėtaar Trieshtė. Tfalem nderės me zemėr e tlutem me mju falė nderės
bashkatdhetarve tuu per ndjesiina qi po mdiftoni. Akseptoni kushtet e mija
sinēerishtė per lirii e perparim tShqypeniis San Giulihno.
Telegrami asht i aklamuem dyy heresh e gjat Ttanė gazetarėt donė me e marrė
maa p e mbas pak fjalėsh ndermjet tyne, krejtari ban mledhjen me i ēue nji
aklamacjon ttretė Ministorit di San Giuliano qi na kaa dergue nji telegram
aē tbukur saa me kenė shkas fjalėsh ndermjet gazetarve E mledhja aklamon
per stretit.
Mandej kėndohen shum telegrame e letra tderguem prejė Shqypėtarėsh e
tjerė.Bje nsyy nji telegram prejė Spalatos (italisht)ku protestohet kundra
zyres qil nuk akseptoj telegramm ngjuhė shype, mandej nji tjeter prejė Barit
ku thote me lypė mprojtimin e mbarė tEuropės. Asht i pritun me shum sympatie
nji shndet urimit i xansave Maēedon-Rumen tshkollave tBukureshit. Nji leter
prejė Kotorrit qi kalxon erojzmin e mprojtėsave tShkoders e thotė se
tgjith populli kaa rrokė armėt e se edha nmjes tgjytetit e tMirditės asht
e ēilun pshė entusjazem tmath e tgjik gaz mohen prejė shėudit.I pari urator
permbi ēeshtje tshkrueme per ket ditė asht At Fan Noli, themeluesi i Kishės
thqypėtare nAmerikė, i cilli, kuer hypė ntribunė asht i pritun me brohorime
zemret.
Aj thotė se asht i gazmuem tuej paa tėardhun kėtu bashkatdhetar, e prej tgjith
krahinave tShqypėniis, prejė gjith viseve tbotės, e ttanė vllaznue nideal
tatdhees, qi ban me harrue ėfarė do ndryshim fejet. Gėzim e madhėshtii
shejtė i sjell tpaamit thqypėtarve tItales, tcillt, edhe pse kan lanė
shqypėniin tesh saa mot, shterngojnė flamurin kombėtaar me gjith at
fee qi kan ato tleem nshqypėnii, e qi, tuj pas ruejt gjuhė e zakone, mund
ti paraqites botės si shembėlli inaa i larti per roje tudiesinave kombetare
hjithmonė gaadi per ėdo perparim gjytetenimit.Asht ky thotė uratori nji
ēas i mner shem per nee, nji ēas gėzimit e mundimit: shqypėja asht njallun por
e kan plague
shqypėnija mbas saa e saa vjetėsh luftimit, mbas saa
martirizimesh, po vėhet edhe ihere nudhė tlirisė e tperparimit: por saa
gjak i pafaj, saa zjerm i math po e shemton tdheun toė tdashtunen? Histerija
na gzmon sot zemren, se, sikuer
Skanderbegu pat miq, papen nRomė e Unjadi-n nUngarii, kėshtu edhe sod na
kemi mprojtėsit tonė nRromė e nVjenė, prej kaa shterngohen serbėt, grekėt e
malazezėt mos me e prekė kombin shqypėtaar, lig ėshtue veē pse i paarmė.
E kėtu uratori, indaluėm shpesh prej t trokitunave, neltesn, tyi perdoruėnun
ngjuhė te thjeshtė fjalė tmadhnueėsme, trimėnjėn e shqypėtarve, i udezė
njesinat e kongresistėve tuj tregue Oso Kuken e disaa kange toskerijet qi
flakojnė pėr atdhetarizėm me shka perkujton e pertriin
nzemra te gjithve burrėniin deshmorvė tkryengritjeve kombėtare e pvete:
Perse u mlodhme na kėtu? Shka mund tbajmė per Shaqypenii per me i kundershtue
grekve e sllavve qi donė me na hupė: Shka, do tbajmė per me pasė nji
Shqypėnii tvėrtetė me kater vilajetet. Kuer kaa me kėnė pagjė nBallkan
kjoftė se Shqypėnii skan per ti dhanė ttanė ato tokė ku flitet shqyp? Shka
janė e shka perfqsojnė maa shum se na popujt e Balkanit? Grekėt,
nqind vjet vetqeverimit, shka kan baa per mu vun maa nelt se na? Dy dit bni
Edem Pasha shqypėtaar me i thye grekėt e kėto tesh saa muej rrethojnė
Janine, ku pak shqypėtaar mbajnė njitė gjith ushtriin. E nShkoder a nuk janė
shqypėtarėt qi mprojtohen burrėnisht kundra sllavve? A mund tngjasin maa
lufta? A do tpresim tdaamit prej diplomacijet? Konferencat
diplomotike e kongresat nuk e pshtojnė Shqypėniin, un i nap nji tvjeftun
kongres it nkioftė se jemi mledhė me baa toe permbii shpatė: O vdekje o fitim.
Qe npak fjalė tfolunit i shkelqyeshėm At Fan Nolit, i cilli kje i pershuduen
me nji krokitje duersh tgjatė, e perqafun vllaznisht.
Tuj kenė 12 ore 30, mledhja e dytė dahet per tu mbajtė n15.Shum gazetaar
gzohen per shpejtiih armonike tgjuhės shqype: asht per to nji e papritun
uratorja shqypėtare.
|