Do ēuditen, edhe shqiptarėt dhe
shkijet, dhe jo vetėm ata, kur do ta kuptojnė atė qė se kanė ditur. A
ēuditet shqiptari mor vėlla! Sidomos ai i Sharrit e Pollogut, qė e
laramanizoi turku, deri para njė shekulli. Ēuditen vetėm ata qė nė vend tė
bibliotekave, i frekuentojnė ēajtoret e mbushura me burra. Derisa skanė
fabrika, diskoteka, shtėpi kulture, kisha e manastire, edhepse disa nga kėto
i kishin dikurė, burri bėhet grua dhe gruaja bėhet burrė. E para shkarkon
kuajt, ēan dru, pastron dėborėn
e oborrit, ndėrsa i dyti, si nė kohėn e Ēajupit, ia kris muhabetit rreth
koftorit. Sa pėr kisha e xhami, as qė guxojnė ti shohin. Duhet tė rrinė
tė ngujuara tė gjorat, mes mureve tė frikės, porsi nė kohėn e Kikės. Kėshtu
e ka nganjėherė gazetaria: ia nis me shaka, dhe kalon aty tė dhemb: te
shtiblerja e vlerave shqiptare. Para se ti mbushė kamionėt me alltanin e
vatanit, ēohet burri i botės nė kohėn e Kukecit, e ia shet vlerat e
shenjta, mė tė poshtrit e botės, jo ato tė Brodecit, as ato tė Lisecit,
Konecit apo Turecit, por ato tė Pogradecit. Tani kujt ti besojmė mė parė:
Komitetit tė Kolonisė Shqiptare tė Bukureshtit, qė lansoi dy thirrje, nė
vjeshtėn e parė tė vitit 1925, lidhur me krimin
e lartė tė tradhėtisė sė Ahmet Zogut, Fjalorit Enciklopedik
Shqiptar, apo regalistėve qė mund tė lansojnė idenė, gjoja se sqenka e
vėrtetė, se Zogu ia paska shitur Jugosllavisė, manastirin mė tė njohur
shqiptar. Edhe rrenė sikur tė jetė, thot populli, gjysma e rrenės ėshtė
e vėrtetė. Neve sna mbetet tjetėr veēse ta bėjmė publike tė vėrtetėn,
pėr sensibilizimin e opinionit mėnjanė, dhe nė anėn tjetėr tė faktorit
politik e diplomatik, qė gabimet e historisė nė dėm tė Shqipėrisė, tė
korigjohen nė njė mėnyrė tė atillė, qė Shqipėria njė ditė, tė jetė
ashtu siē e ka dhėnė Zoti: qė nga Janina e deri nė Prishtinė, dhe atė,
me kufinj tė hapur, si mes Gjermanisė e Austrisė, ku flitet e njėjta gjuhė,
pa urrejtje e pa varfėri, pa gjakderdhje e pa viza, ngase ėshtė ironi e kohės,
qė tė paguajė shqiptari i Shqipėrisė, vizėn pėr nė Maqedoni, pėr ta
vizituar Manastirin Shqiptar tė Shėn naumit. Jo mė kot, poetesha Sadije
Aliti, proteston nė njė varg: Pjesa
mė e shtrenjtė, sblihet me para, trualli shqiptar , pėr tė
konkluduar mė tej: Mė mirė e vėrteta e hidhur, se gėnjeshtra e ėmbėl! Ttrajto gjėrat
mbi tavolinė!(Kushedi).
Shėn Naumi ėshtė njė nga manastiret mė tė njohura shqiptare.
Gjendet 10 km.nė verilindje tė Pogradecit, nė bregun lindor tė liqenit.
Sipas Dhorka Dhamos, manastiri i kushtohet
Kryeengjėllit Mėhill. U ndėrtua rreth v.900 nga Naumi, i cili punoi, vdiq
dhe u varros atje, mė 910. Nė korrik tė vitit 1925, Shėn Naumi iu dhurua
Jugosllavisė nga mbreti Zog, si shpėrblim pėr ndihmėn qė i dha ajo pėr
shtypjen e Revolucionit tė Qershorit dhe pėr kthimin e tij nė Shqipėri.
Nga kisha e vjetėr kanė mbetur vetėm themelet nė trajtė trikonku (trifletėshi).
Kisha e sotme ėshtė ngritur rreth shek. XVI mbi tė parėn. Vlerė tė veēantė
ka ikonostasi prej druri i zbukuruar me gdhendje tė stilizuara dhe me ikona tė
Konstandin Jeromonakut, piktor i fundit tė shek.XVII-XVII qė ka punuar nė
zonėn e Korēės (Vithkuq, Voskopojė) dhe Elbasan. Shquhet pėr elementet
baroke perėndimore, tė cilat ushtruan ndikim nė piktorėt e mėvonshėm.
Piktura murore e kishės ėshtė vepėr e v.1806 e Tėrpo Korēarit, i biri i
Athanas Zografit. Edhe kishėza e vogėl, njė ndėrtim i mėvonshėm,
gjithashtu ėshtė pikturuar. Nė brezin e sipėrm shtjellohej cikli i
mrekullive tė Naumit, ndėrsa poshtė janė figurat nė kėmbė. Mbi
arkivolin e Naumit parqitet nė njė kompozim origjinal vdekja e tij, ku midis
figurave qė vajtojnė, dallohet Klementi i Ohrit. Shėn Naumi ka pasur njė
bibliotekė tė pasur, qė u dogj sėbashku me konakėt e murgjve. Burimet nė
fjalė, nuk janė as tė trilluara, as tė shitura, as tė vjedhura. Janė
fakte shkencore, tė konfirmuara edhe nga Fjalori Enciklopedik Shqiptar (Tiranė,
1985, f.1004-1005).
Shėn Naumi tokė shqiptare, dhe simbol i
pandotur, i atdheut shqiptar
Kaherė na ka lutur, xha Thanas Kristo Rėmbeci, veteran i komunitetit
tė kėtushėm shqiptar, qė tė shkojmė e tė deshifrojmė varrin e stėrgjyshit
tė tij, Papa Robes, qė gjendet nė oborrin e manastirit tė Shėn Naumit. Nė
bazė tė dy Thirrjeve, njėra shqip e tjetra frėngjisht, qė i shpėrndau
Komiteti i Kolonisė Shqiptare tė Bukureshtit, nė vjeshtėn e parė tė
vitit 1925, kuptojmė se Shėn Naumi ėshtė tokė
Shqipėtare dhe bėn pjesė nė trupin e
Shqipėrisė sė lirė e tė pavarur. Ėshtė ky simbol
i pa ndotur dhe i naltė i lirisė dhe i dinjitetit tė Atdheut Shqiptar.
Pėr tė qenė sa mė tė saktė, po japim nė tėrėsi, variantėn shqipe, tė
njė dokumenti autentik:
T H I R J E
Krimi i naltė tradhėtie i Ahmet Zogut
Shqipėtarė!
Aventurieri i cili me gėnjeshtėr, intrigė dhe tradhėti atdheu; tye shkelun
dėshirėn Kombėtare, e mori pėrsipėr fuqin pėr tė udhė-hequr fatin e
atdheut tonė, asht nė pikėn e fundit qi tė bėjė njė akt sqelerat i
cili nuk ka precedent nė istorin e kombeve. Shqipėtarė!
Shtatė herė Konferenca e Ambasadorėve nė Paris, katėr herė Ligė e
Kombeve, dy herė Tribunali Ndėrkombėtar i drejtėsis nė Hagė kėto
instituta tė nalta tė thirrura qi tė vėzhgojnė fatin e sė drejtės-gjykuan
qi vendet e Vermoshit dhe Shėn-Naumit janė tokė Shqipėtare, dhe bėjnė
pjesė prej trupit tė Shqipėrisė tė lirė dhe tė pavarur. Manastiri i Shėn
Naumit! Ky monument i ēkėlqyer, i cili ka mbajtur prej shekujsh tė herėsirės
dhe therorizmės, tradita tė bukura dhe fisnike njerėzore; ky simbol i pa
ndotur dhe i naltė i lirisė dhe i dinjitetit tė Atdheut Shqipėtar! Populli
shqiptar e saalutoi me fisnikėri patriotike vendimet e nalta, tė cilat
konsakrrojnė dhe pėr Atdheun tonė prensipet e sė drejttės dhe tė liriės,
mas tė cilės do tė paravejė istoria politike e kombeve.
Shqipėtarė! Ajo qi bėn gėzimin
patriottik tė nji populli, triston personazhin sinistėr, i cili mban sa turp
magjistraturėn e hepėrme tė Shtetit Shqipėtar. Uzurpatori, i cili me
forcat e bajoneetave tė hueja, ka mbytur liriet, vendosi terorizmin;
sqelerati i cili shkel paktin fundamental dhe tallet me betimin e konstitutės
e cila ndalon rreptėsissht qi toka kombėtare mos tė dhurohen -, kėrkon
tė shesė dheun e shenjtė tAtdheut, atyreve qė i dhanė fuqinė, dhe
vendosėn terorizmin. Tradhėtori sinistėr i hequr prej ambicie mizerabil,
dhe i lidhur me premtime sqelerate, tallet me traditat e stėrgjyshėrve dhe kėrkon
pėrsėri tė shkelė dėshirėn e Kombit dhe nderin e Atdheut. Shqipėtarė!
Kemi nji detyrė tė shejitė pėr tė mbushur. Nuk mundim, nuk duhet qi
monstri tė pėrmbushi infamijen (poshtėrsien). Nuk duhet tė tolerojmė qi
Toka e Atdheut nė tė cilėn stėrgjyshėrit tanė kanė duruar pa u
tundur, kaq orgjira. Toka e bekuar, e cila nė nji periudhė prej shumė kohe
ka patur shumė gėzime dhe dhimbje tė mėdha, tarrijė prade (preda) e
nji avanturiei pa skrupull. Nuk duhet tė harrojmė se kemi pėrgjegjėsira tė
randa dhe tė shejta pėrpara gjeneratave tė ardhme, sepse-nė na u dha lumtėria
ta shohim tė mbushur me sytė tonė idealin e independencės tonė
Nacionale taman pėr kėtė kemi detyrė ti lėmė tė ardhmėve tanė
shembulla abnegacioni dhe patriotizmi, dhe jo shembulla turpi dhe tradhėti
Atdheu.
Kollonia
Shqiptare e Bukureshtit, tue marr para syesh se regjim i sotmė; presonal
dhe despotik i aventurierit i cili u vue vetė dhe mbanė timonin e shtetit
Shqiptar she i cili kėrkon me ēdo mnyrė tė mbulojė veprat e
pa-ligjishme, me responsabilitetin e nji tė vet-quajturi Parllament, servil
ose me mirė thėnė i terrorizuar-ėshtė nė derexhe tė komprometoj
interesat vitale tė Kombit Shqiptar. KONVOKON SHQIPTARĖT e gjith viseve nė
nji KONGRES tė madh Kombtar Pan-Shqiptar, i cili tavizoj pėr masat qi
duhen marr pėr tė slavagarduar interesat e larta tė Kombit Shqiptar, pėr tė
rrėzuar regjimin e terorizmit dhe tradhėties, dhe pėr tė ristabiluar nji
regjim tė urdhėrit dhe dinjitetit Nacional. Shoqėritė dhe Kollonitė
Shqiptare kudo-qi ndodhen, kėshillat e Bashkive tė gjith Shqipėries, janė
tė thirura tė dėrgojnė delegatė nė kėt kongres tė madh Kombėtar, i
cili do tė mbahet ditėn istorike tė 8 Nandorit 1925, nė qytetin Bukureshti,
Kryeqyteti i Rumanies. Zgjedhim kėt qytet sepse ėshtė Metropolla e liries tė
gjith mentimeve tė mėdha, i tė gjith popujve tė Ballkanit, dhe posaēėrisht
qendra e lėvizjes pėr independencėn dhe lirien e Shqipėries. SHQIPTARĖ
KUDO QI NDODHENI, ATDHEU ĖSHT NĖ RREZIK, Bėni
Detyrėn!
1 Vjesht e parė 1925. Pason Vula me shqiponjėn nė mes dhe mbishkrimin:
SOCIETATEA COLONIEI ALBANEZE DIN BUCURESTI, 1915. Komiteti i Kollonies
Shqiptare Bukuresht, Strada Bozianu No.6.
Ka
gjasė qė apeli nė fjalė, tė jetė i pregaditur nga grupi antizogist, qė
vepronte nė Bukuresht, e tė cilin e udhėhiqnin, do tregtarė tė pasur me
prejardhje nga Korēa: Themistokli Duro, Mihail Sotir Xoxe, Dhimitėr Kristė
Rėmbeci, Gavril Sterio Negovani, Kostė Boshnjaku, Akil Eftimiu, Ioan Mihail
Lehova (foto), disa ndėr to, duke qenė edhe botues gazetash patriotike, siē
ishte Atdheu
(1912), Shqipėria e Re
(1919-1935), Shkėndia (1938),
etj. E falėnderojmė me kėtė rast, zonjėn Ekaterina Popesku, e bija e
rilindasit korēar, Jovan Kristesku, qė na i vu nė dispozicion, kėto dokumente. Nuk
e dimė nė ka nevojė tė komentojmė pėrmbajtjen e tyre, por e dimė se
nganjėherė politka, merr tatėpjetėn. Atė qė se bėri Hoxha, e bėri
Zogu. Jo mė kot, bashkėfshatarėt e Sadudin Gjurės, brenda njė nate,
kaluan nga zogizmi nė enverizėm, pėr ta kėnduar madje edhe nė diasporė
kėngėn:Ciftelise kur ia prek telin, shperthen kenga
per Enverin. E duam Enverin pse e donte Kosoven, dhe e urrejme pse ishte
diktator.
|